Son günlerde bilim insanları yoğun bir şekilde koronavirusa karşı etkili olabilecek bir aşı üzerinde çalışmaktalar ve ilk insan deneylerinden elde ettikleri büyük miktarda veri ortaya çıkmış bulunmaktadır. Bulgular, dört adet umut vaat eden aşı çalışmasının faz I ve II deney sonuçlarından gelmektedir.
Bu aşamada aşıların güvenliği ve dozları üzerine odaklanıldığı için, aşıların hastalıktan kesin olarak koruyup korumayacağı konusunda bilgi edinmek olası değildir. Bunun araştırılması için geniş ölçekli etkinlik deneylerine gereksinim bulunmaktadır. Ancak bulgular, aşı adaylarının güvenli oldukları ve virusun yaratmış olduğu bağışıklık yanıtını oluşturabileceklerini göstermektedir. Elde edilen veriler etkililik deneylerinin düzenlenmesine ve gönüllü bireylerin aşı ve plasebo almak üzere kontrollü gruplarda karşılaştırılmalarına izin vermektedir. Ancak elde edilen verilerin aşırı yorumlanmaması gerektiği vurgulanmaktadır. Mevcut veri setleri aşılar arasında karşılaştırma yapmaya olanak tanımamaktadır.
Dört aşı üreticisinin tamamı aşılarının virus benzeri bağışıklık yanıtı oluşturduğunu bildirmişlerdir. Deneylerde kas ağrısı, ateş ve baş ağrısı gibi yan etkilere rastlanmıştır, ancak ciddi yan etkiler gözlenmemiştir. Aşıların güvenli oldukları tahmin edilmektedir.
- Oxford Üniversitesi, İngiltere, AstraZeneca ile birlikte, genetik olarak modifiye edilmiş şempanze nezlesi yaratan adenovirus aracılığıyla COVID-19 benzeri bağışıklık yanıtı oluşumuna neden olan bir aşı üretmişlerdir.
- Cansino Biologics, Tianjin, Çin aşısında ise modifiye insan adenovirusu kullanılmaktadır.
- BioNTech, Mainz, Almanya, Pfizer ile RNA-aşısı geliştirmektedirler. Bu aşı S proteinin reseptör bağlama alanına ilişkin RNA talimatları içermektedir.
- Moderna, Cambridge, Massachusetts ise NIAID ile iş birliği içinde tüm S proteinini içeren bir RNA aşısı geliştirmişlerdir.
Mevcut veriler bağışıklık yanıtı mekanizmaları konusunda bilgi verse de, etkinlik deneyi olmadığı için elde edilen aşıların insanlarda gerçekten işe yarayıp yaramayacağı konusunda bilgi verememektedir.
