27 Eylül 2023
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, eris varyantına ilişkin yaptığı açıklamada “Küresel COVID aşısı baskısına boyun eğmemiz mümkün değil” ifadelerini kullandı. Sağlık örgütleri tepki gösterdi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, eris varyantına ilişkin yapıtğı açıklamada, “Bazı ülkelerin aşı baskısına boyun eğmesi, bizim de aşı baskısına boyun eğeceğimiz anlamına gelmez. Küresel COVID aşısı baskısına boyun eğmemiz mümkün değil. Türkiye’nin kendi programı var ve birileri istiyor diye aşı programı başlatmayız” ifadelerini kullandı.
Sağlık örgütleri Bakan Koca’nın açıklamasına tepki gösterdi. Türk Tabipleri Birliği, “Sağlık Bakanlığı düzeyinde ‘küresel aşı baskısı’ gibi anlaşılmaz bir kavramın kullanılması, mücadele edilmesi gereken aşı kararsızlığını tam tersine büyütecektir” dedi. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ise yayımladığı açıklamada, “Sağlık Bakanı Sayın Dr. Fahrettin Koca’nın bugün yapmış olduğu ve bugüne kadar en az 20 milyon insanın hayatını kurtaran COVID-19 aşılarına karşı kamuoyunda şüphe yaratma potansiyeli taşıyan, ek olarak çocukluk çağı aşılaması dahil bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde hayati önemi olan tüm aşılama faaliyetleri için ciddi sorun yaratabilecek açıklaması konunun uzmanı bilim insanları ve hekimlerde üzüntü ve hayal kırıklığı yaratmıştır” ifadelerini kullandı.
Bakan Koca, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki Kabine Toplantısı’nın ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“COVID-19 ortaya çıktığında birçok bilinmezliği içeriyordu. Hem virus hem de hastalıklar açısından bu süreçte mücadele etmek için erken dönemde aşının geliştirilmesi gerekiyordu. Bu çerçevede inaktif olarak bilinen güvenilir kadim tekniklerle üretilen aşıyı yani TURKOVAC’ı geliştirmiştik. Bu süreçte artık hastalığı biliyoruz. Virusu tanıyoruz. Tüm mutasyonların etkilerini ve değişiklikleri takip ediyoruz. Bu mutasyonlarda bugüne kadar hiçbir zaman virusun ilk çıktığı dönemdeki hasta yapıcı etkisi yani virulansında artış olmadı. Olan mutasyonlar hasta yapma gücü daha zayıf olan mutasyonlar, bunu da dediğim gibi yakından takip ediyoruz. Bu anlamda kesinlikle eris varyantına yönelik yeni bir tedbir gerekmiyor. Bunu en açık şekilde zaten ifade etmiştim. Hastalığı artık çok iyi tanıyoruz ve endişe edecek hiçbir durum yok.”
“YENİ AŞI PROGRAMI DÜŞÜNMÜYORUZ”
Bazı ülkelerin yeni varyanta karşı özel aşı geliştirdikleri ve yeni aşılama programları başlattıklarına yönelik açıklamaları hatırlatılarak, Türkiye’de böyle bir aşılama programının söz konusu olup olmayacağına yönelik soruyu Bakan Koca, şu şekilde yanıtladı:
“Bazı ülkelerin aşı baskısı ile örnek olmaya çalıştığına hepimiz şahit oluyoruz. Bazı ülkelerin aşı baskısına boyun eğmesi, bizim de aşı baskısına boyun eğeceğimiz anlamına gelmez. Küresel COVID aşısı baskısına boyun eğmemiz mümkün değil. Türkiye’nin kendi programı var ve birileri istiyor diye aşı programı başlatmayız. Biz kendi programımızı uyguluyoruz ve şu an kesinlikle COVID-19 için yeni bir aşı programı uygulamayı düşünmüyoruz. Bu kadar net.”
“KORUMANIN EN ETKİLİ YOLU AŞILARDIR”
Bakan Koca’nın açıklamasının ardından sağlık örgütlerinden tepki yükseldi. “Pandeminin en başından beri kamuoyunu ve sağlık çalışanlarını en yeni ve en doğru bilimsel verilerle bilgilendirmeye çalışan uzmanlık derneği olarak bazı bilimsel gerçekleri hatırlatma gereği duyuyoruz” diyen KLİMİK, Koca’nın ifadelerine ilişkin bir açıklama yayımladı.
Gerek yapılan aşılamalar, gerekse geçirilmiş hastalığın bir sonucu olarak toplumda önemli ölçüde bağışıklık gelişmiş olmasına rağmen, COVID-19’un bağışıklık sorunları olanlarda, ileri yaşta ve ciddi hastalıkları bulunan kişilerde ve gebelerde halen ağır hastalıklara ve ölümlere neden olduğu belirtilen açıklamada “Nitekim son varyant EG.5’in (eris) yayıldığı Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde Ağustos ve Eylül ayı içerisinde hastane yatışlarında ve ölümlerde ciddi artışlar gözlenmiştir. Bu artışlar hastalığın beklenen sonuçları olup esas olarak risk grubundaki kişileri etkilemektedir. Ağır hastalık gelişme riski taşıyan kişileri korumanın en etkili yolu ise aşılardır” ifadeleri yer aldı.
Açıklamada ayrıca şu hususlar vurgulandı:
“Yeni COVID-19 aşısıyla hatırlatma dozu; >50yaş (en riskli >75 yaş) kişiler, birden fazla ciddi hastalığı (diabetes mellitus veya kalp hastalıkları gibi) veya ciddi obezitesi olan (VKİ>40) erişkinler (18-49 yaş), >6 ay çocuklar dahil tüm bağışıklığı baskılanmışlar (HIV’le yaşayan bireyler, solid organ veya kemik iliği alıcıları vb.), gebeler ve sağlık çalışanları için önerilmektedir. Bu kişiler ve bu kişilerle aynı evde yaşayanlar, solunum infeksiyonlarının artış gösterdiği haftalarda özellikle kapalı alanlarda maske, mesafe, temizlik ve havalandırma önlemlerine uymalıdır.
Bugüne kadar dünya genelinde 14 milyar dozdan fazla uygulanmış olan, pek çok bilimsel bağımsız kuruluş tarafından yakın takip edilen COVID-19 aşıları güvenli, etkili ve maliyet/etkindir. Pandeminin başından beri ülkemiz insanlarının sağlığı için canla başla çalışan uzmanlık alanının derneği olarak yetkilileri kamuoyunda aşılara karşı şüphe yaratacak açıklamalardan kaçınmaya, COVID-19 surveyansını güçlendirmeye ve test olanaklarını artırmaya, ülke olarak ihtiyacımız olan etkili yerli aşıları üretmek için daha çok kaynak ve zaman ayırmaya davet ediyoruz.”
“AŞI KARARSIZLIĞINI BÜYÜTECEK”
Bakan Koca’nın açıklamasına bir tepki de TTB’den geldi. KLİMİK görüşünü paylaşan TTB, “Sağlık Bakanlığı düzeyinde ‘küresel aşı baskısı’ gibi anlaşılmaz bir kavramın kullanılması, mücadele edilmesi gereken aşı kararsızlığını tam tersine büyütecektir. Sayın Bakanı halk sağlığını tehdit eden bu bilim dışı açıklamayı geri almaya davet ediyor, COVID-19 aşılarına ilişkin KLİMİK görüşünü paylaşıyoruz” ifadelerini kullandı.