12 Mart 2024
Mpox (maymun çiçeği), Afrika kıtasında elli yılı aşkın bir süredir olmasına rağmen, ancak Avrupa ve Kuzey Amerika’daki yüksek gelirli ülkelere yayılmaya başladığında dünya çapında ilgi çekti.
Tarihsel ve güncel mpox anlatısında Afrika Kıtası önemli bir yer tutmaktadır. İnsanda ilk mpox vakası (daha sonra maymun çiçeği olarak adlandırıldı), hastalığın dünyanın diğer bölgelerine yayılmasından çok önce, 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC)’nde tespit edildi. Mpox, Afrika kıtasında elli yılı aşkın bir süredir olmasına rağmen, ancak Avrupa ve Kuzey Amerika’daki yüksek gelirli ülkelere yayılmaya başladığında dünya çapında ilgi çekti. Bu durum, 1970’lerin ortalarında KDC ve Sudan’da Ebola virusu hastalığının küresel çapta görmezden gelinmesini hatırlatmaktadır; ancak 2014-2015 Ebola salgını sırasında vakalar yüksek gelirli ülkelere ihraç edildiğinde uluslararası ilgi görmüştü. Ebola gibi mpox da Afrika’ya özgü hastalıkların Küresel Kuzey’in sağlık güvenliğini tehdit edene kadar ihmal edilmesinin simgesidir. Hastalığın kontrol altına alınması için ilerleme kaydedilmeli ve küresel sağlık güvenliğinin sağlanması için eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir.
Afrika’da mpox durumu kötüleşmektedir; optimum küresel sağlık güvenliğine ulaşmak işbirlikçi ve kolektif çaba gerektirmektedir. Hastalığın Afrika’dan dünyanın diğer bölgelerine yayılması, sağlık sistemlerini güçlendirmek üzere işbirlikçi ve koordineli bir gündemi teşvik etme yönünde küresel kararlılığa öncülük etmelidir. Kırılgan toplulukların dünya çapında hayat kurtarıcı müdahalelere erişimi olmalıdır. Afrika Birliği Komisyonu (AUC) ve Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Africa CDC), yeni bir halk sağlığı düzeni için ve hükümetlerin yanı sıra bölgesel ve küresel aktörlerin küresel sağlık güvenliği sağlamada stratejik bir adım olan bu girişimin tam olarak uygulanmasını desteklemesi için çağrıda bulunarak açık çaba göstermektedir. Yeni düzende şunlar talep edilmektedir: Afrika’daki halk sağlığı kuruluşlarının güçlendirilmesi; kıtada yerel aşı, tanı tekniği ve tedavi üretiminin geliştirilmesi; halk sağlığı iş gücüne ve liderlik programlarına yatırım; sağlık alanında yurt içi yatırımın artması; adil ve etkili ortaklıkların kurulması ve geliştirilmesi.